Jadę do Mjanmy, od czego zacząć?
Wiza
Aby udać się do Birmy, tzn. Mjanmy trzeba zaopatrzyć się w wizę. Od stycznia 2016 obowiązują nowe przepisy wizowe, które co jakiś czas znów są aktualizowane. Dlatego warto przed wyjazdem sprawdzić dokładne wytyczne na stronie ambasady. Aktualnie przepisy zezwalają na uzyskanie wizy do Birmy (Mjanma) typu On Arrival oraz wizy tradycyjnej (wklejanej do paszportu). Wizę typu On Arrival do Mjanmy wyrobisz przez Internet, pamiętaj jednak, że taka wiza służy tylko do wjazdu do kraju, zaraz po przylocie musisz dopełnić reszty formalności jeszcze na lotnisku. Co więcej, tego typu wiza ważna jest tylko na niektórych lotniczych przejściach granicznych (Rangun, Nay Pyi Taw i Mandalay).
Wizę wklejaną do paszportu wyrobisz w najbliższej ambasadzie, która mieści się w Berlinie, będzie ona ważna na wszystkich przejściach granicznych. Jeśli nie wiesz jak aplikować o wizę do Birmy, zawsze możesz skorzystać z pomocy biura pośredniczącego, takiego jak Aina Travel, które załatwi wszystkie formalności za ciebie i wyjaśni jak posługiwać się wizą.
Ubezpieczenie
Polisy polskich towarzystw ubezpieczeniowych nie są honorowane, co znaczy, że za wszystkie lekarstwa czy pomoc będzie trzeba zapłacić w gotówce. Niestety pomoc medyczna w Birmie pozostawia wiele do życzenia. Nawet MSZ zaleca wykupienie ubezpieczenia obejmującego koszty leczenia, hospitalizacji oraz transportu medycznego. Brak środków może oznaczać nieprzyjęcie do szpitala. Z kolei nieuregulowanie kosztów już udzielonej opieki medycznej może pociągać za sobą konsekwencje prawne.
Dla naszych czytelników przygotowaliśmy dedykowany kod rabatowy -10% – BLOGA10 – na wszystkie polisy dostępne na Gorilo.pl. Kod rabatowy należy wpisać na ścieżce zakupowej.
Meldunek
Zwykle można to załatwić w hotelu, w którym będzie się nocowało. Wystarczy wypełnić kartę rejestracyjną, a hotel zajmie się meldunkiem.
Szczepienia
W przypadku wyjazdu do Mjanmy nie ma obowiązkowych szczepień, zawsze jednak lepiej zaszczepić się profilaktycznie przeciwko żółtaczce pokarmowej typu A i B oraz durowi brzusznemu. Wskazane jest natomiast zaszczepienie się przeciwko ptasiej grypie.
Kiedy jechać? Czyli sezon na Mjanmę
Najlepsza pogoda w Birmie przypada na okres od listopada do lutego. Panują wtedy przyjemne temperatury i nie ma zbyt wielu opadów. Zdecydowanie odradzamy podróż od marca do maja – panuje wtedy trudny do zniesienia upał. Podróż w sezonie nie będzie uciążliwa, ponieważ Birma nadal nie jest zbyt popularnym kierunkiem turystycznym więc w zabytkowych miejscach panuje względny spokój i wyludnienie.
Birma to również kraj świąt, praktycznie co miesiąc jest jakaś okazja do świętowania. Zwykle dotyczą one kultury i religii i przypadają zwykle na datę pełni księżyca danego miesiąca. W samym tylko listopadzie można uczestniczyć w aż sześciu różnych świętach.
Święta w Birmie
Święto Pełni Księżyca Tazaungmon (odpowiednik naszego miesiąca listopada) w tym dniu w całym kraju świętuje się zakończenie okresu deszczowego. Z tej okazji mnisi potrzebują nowych szat oraz innych rzeczy codziennego użytku takich jak: kapcie, parasole, ręczniki, mydło i wiele innych, które są prezentowane wizerunkom Buddy. Ceremonia ta nosi nazwę Khahtein. Mnisi zbierają w tym dniu również datki na swoje świątynie.
Całonocny konkurs na tkanie szat – w noc poprzedzającą święto Pełni Księżyca Tazaungmon mnisi z większości pagod tkają szaty, które zostaną podarowane Buddzie następnego dnia. Konkursy odbywają się m.in. w pagodach Shwedagon i Yangon.
Święto balonów na ciepłe powietrze (Taunggyi Tazaungdaing Festival) – to święto obchodzone jest w Taunngyi (region Shan) i trwa przez 3 dni począwszy od dnia pełni księżyca. To najbardziej oczekiwane święto w tradycji birmańskiej. Ogromne papierowe balony przypominające kształtem: słonie, woły, konie, bawoły czy świnie są ogrzewane ciepłym powietrzem i puszczane w przestrzeń na tle nocnego nieba.
Święto Pagody Shwezigon – w dniu pełni księżyca w Nyaung u zaczyna się piętnastodniowe święto, w którym to mieszkańcy wioski sprzedają wykonane przez siebie rzeczy np. ręcznie tkane bawełniane koce czy szklane wazy. Zebrane pieniądze są przekazywane w formie jałmużny tysiącom mnichów. Podobne święto odbywa się również przy pagodzie Phowintaung w Tazaungmone, tyle że zaczyna się dzień przed pełnią księżyca i i trwa tylko dwa dni.
Święto Pagody Shwesandaw (Pyay) – to święto przypadające na dzień pełni księżyca i odbywa się w największej i najczęściej odwiedzanej pagodzie w Birmie. W tym dniu odwiedzający mogą oglądać relikwie Buddy w postaci jego zęba.
Jak poruszać się po kraju?
Niestety poruszanie się po Mjanmie nie będzie należało do najprzyjemniejszych, ze względu na wiele konfliktów na tle etnicznym sporo regionów może być objętych częściowym lub całkowitym zakazem wjazdu. Niektóre miejsca można odwiedzać tylko z miejscowym przewodnikiem po wcześniejszym uzyskaniu zgody właściwego Ministerstwa (Tourism Regulation Departament). Aktualne ograniczenia w podróżowaniu można sprawdzić na stronie internetowej Ministerstwa Hotelarstwa i Turystyki Mjanmy (www.myanmartourism.org).
Jeśli stracisz orientację w terenie i zboczysz z wyznaczonego szlaku przygotuj się na legitymowanie się licznym patrolom policyjnym, jednak najgorsza rzecz jaka może ci się przytrafić, to zginąć od ukrytej miny przeciwpiechotnej.
Tereny, których lepiej unikać w Mjanmie (stan na luty 2017):
Region Kachin
- Myitkyina – zarówno grupy zorganizowane jak i indywidualni turyści mogą się tu dostać jedynie samolotem lub pociągiem
- Hopin, Mohnyin i Mogaung – zarówno grupy zorganizowane jak i indywidualni turyści mogą dostać się w te miejsca pociągiem, i jeśli uzyskają zgodę na podróż pojazdem mechanicznym mogą udać się dalej do Inawgyi
- Putao – tu samolotem mogą podróżować jedynie grupy zorganizowane
- Khakaborazi, Naungmon i pan Nam Din – jedynie grupy zorganizowane i to po uzyskaniu zgody
- Bamaw – zarówno grupy zorganizowane jak i indywidualni turyści mogą podróżować statkiem lub samolotem, w przypadku podróży pojazdem mechanicznym będzie wymagana dodatkowa zgoda
Region Shan
- Muse – grupy zorganizowane, które planują przyjechać tu pojazdem mechanicznym muszą uzyskać zgodę
- Inlay, Pindaya, Kalaw, obszar Yat Sau i obszar Mwedaw Kakku – grupy zorganizowane i indywidualni turyści mogą się tu dostać samolotem, pociągiem i samochodem, podróż motorówką z Inlay do Nyaung Shwe Township, San Kar, Hpe Kone wymaga dodatkowej zgody.
- Kyaing Tong, Tachileik – grupy zorganizowane i indywidualni turyści mogą dotrzeć tu samolotem, a podróżując z Kyaing Tong do Tachileik mogą podróżować pojazdem mechanicznym
Region Kayah
- Loikaw – podróż do tego miejsca jest dozwolona samolotem oraz pojazdem mechanicznym, ale tylko po uzyskaniu zgody i tylko przez Kalaw, Pin laung i Hpe Kone, podróż poza ten obszar jest zakazana
Region Rakhine
- Sittway, Mrauk Oo, Thandwe, Gwa i Taung Goke – zarówno grupy zorganizowane jak i turyści indywidualni mogą podróżować drogami śródlądowymi do tych miejsc: samolotem, pojazdem mechanicznym i statkiem
- Am, Minn Pyar, Kyawk Taw; z Kyawk Taw do Paletwa Township – zarówno grupy zorganizowane jak i indywidualni turyści muszą uzyskać wcześniej pozwolenie, by dostać się tam pojazdem mechanicznym i/lub statkiem
- Pyay-Taung Koke-Pa Dann, Mrauk Oo Township, Lay Myo Chaung, Chin Village – zarówno grupy zorganizowane jak i indywidualni turyści, aby móc podróżować w te miejsca pojazdem silnikowym i statkiem, muszą uzyskać wcześniej pozwolenie
To tylko część restrykcji dotyczących birmańskich regionów, więcej informacji znajdziesz w linku powyżej.
Rowerem po Birmie
To doskonały pomysł na zwiedzanie okolic Baganu i jeziora Inle. W zależności od miejsca, za dzień wypożyczenia trzeba zapłacić od 1000 do 1500 MMK.
Riksza: Do dyspozycji masz tylko riksze rowerowe i to w większych miastach. Przykładowo za półdniową wycieczkę po Mandalay trzeba zapłacić 4000 MMK.
Auto: Zapomnij o kierowaniu samochodem w Mjanmie, chyba że jesteś posiadaczem birmańskiego prawa jazdy. Jeśli nie i koniecznie chcesz prowadzić po bardzo kiepskich drogach, możesz ubiegać się o tamtejsze prawo jazdy w miejscowym Ministerstwie Transportu Drogowego i Administracji. Niech nie zmyli cię ułożenie kierownicy, obowiązuje tu ruch prawostronny! Zamiast prowadzić samochód, możesz wynająć go razem z kierowcą na kilka dni lub na cały pobyt w Birmie. Zaoszczędzisz sobie w ten sposób stresów i ewentualnych kolizji.
Taxi: Jeśli będziesz potrzebować tego środka transportu, to prawdopodobnie chcesz się dostać na jakiś dworzec kolejowy albo autobusowy. W przypadku tych drugich w Mandalay i Yangon znajdują się dość daleko od centrum. Oczywiście nie zapominaj się targować, w Birmie masz taki taryfikator jaki wytargujesz. W Mandalay ceny zaczynają się od ok. 3000 MMK za 1 osobę, ale spokojnie, można zejść do 2000 MMK, a przy dobrych wiatrach nawet do 1000 MMK.
Autobus: Ze względu na wiele zakazów i ograniczeń wjazdów w niektóre rejony, podróż może trwać bardzo długo (Mandalay – Bagan – 7godz.; Bagan – Yangon – 16godz., Hsipaw – Mandalay – 7godz. ), co więcej odbywają się one zwykle nocą. Większość autobusów różnych przewoźników jeżdżących na tych samych trasach odjeżdża o jednej porze, co znaczy, że później przez cały dzień nie ma ani jednego innego autobusu w wybranym kierunku. Na krótkich trasach ludzi i pozostały asortyment wożą tzw. localbusy. Co do jakości pojazdów, zdarzają się takie z klimatyzacją, ale na nocnych trasach lepiej z nich zrezygnować ponieważ wyjątkowo mrożą. Przykładowe ceny przejazdów: Yangon – Inle Lake – 16000 MMK, Inle Lake – Mandalay – 12000 MMK i Hsipaw – Mandalay – 4000 MMK.
Minibus/shared taxi: Koszt shared taxi zdecydowanie przewyższa koszt autobusu, więc lepiej sobie darować jeśli nie masz za wiele pieniędzy, a minibusów nie ma. Zamiast minibusów funkcjonują pick-up’y, które wożą i ludzi i towary w podobnej cenie co autobus.
Pociąg: Nie należą do punktualnych, ale są najtańszą opcją podróżowania. Na niektórych trasach, czas przejazdu jest nawet dwa razy dłuższy, ale ceny oscylują ok. kilku USD, np. podróż z Mandalay do Hsipaw trwa 13 godz. ale bilet kosztuje tylko 3 USD.
Samolot: Nie najtańszy lecz najszybszy. Zdecydowanie dobry wybór jeśli nie masz za dużo czasu. Do wyboru masz kilka lokalnych linii: Myanmar Airlines (rządowe), Bagan Airlines, Mandalay Airlines, Yangon Airlines. Bilety lotnicze można kupować praktycznie z dnia na dzień u wielu różnych agencji.
Budżet podróży – jak wydawać, aby przeżyć w Birmie?
Birma to nie jest bogaty kraj, więc zapomnij o wygodach i luksusie, tu pieniądze wydaje się na wjazdy do terenów ograniczonych przez władze. Oczywiście, to ile będzie cię kosztować podróż, zależy od wielu czynników, chociażby od sposobu podróży. Ze względu na spore ograniczenia, przejazdy pomiędzy miejscowościami mogą trwać naprawdę długo, a ceny za bilety do nieodległych miejscowości mogą kosztować krocie. Dlatego zalecamy, by osoby, które podróżują w parze, posiadały ok. 40 USD na dzień. Oczywiście walutą Birmy są kyaty, jednak płaci się nimi jedynie za: jedzenie, transport drogowy, pamiątki. Za pozostałe rzeczy takie jak: hotele, wstępy do miejsc zabytkowych czy bilety na pociąg kupisz za dolary.
Przykładowe ceny:
pokój dwuosobowy z łazienką 10-15 USD (bez łazienki ok. 7 USD)
butelka wody (1l) – 250-300 kyatów
obiad od 1000 kyatów wzwyż (za 1 osobę)
przejazd z Yangon do Bagan – 12000 kyatów
przejazd z Yangon do Inle Lake – 16000 kyatów
wstęp do Pagody Shwedagon – 5 USD
wstep do Jaskini Pindaya – 3 USD
wjazd do strefy Bagan na 3 dni – 10 USD
Tradycje kulinarne w Birmie
Kuchnia birmańska to nie lada miks kulturowy, oprócz dań Birmańczyków spróbować można również posiłków wielu mniejszości etnicznych m.in. Szanów i Monów. Jak przeczytałeś wyżej, większość mniejszości jest ze sobą bardzo skłócona pod wieloma względami lecz jest coś, co je łączy – ryż. Na jednego mieszkańca przypada tu 200 kg ryżu na rok! To sto razy więcej niż na przeciętnego Polaka!
Typowy główny posiłek składa się z: ryżu, mięsnego curry, jarzyn (gotowane lub surowe), zupy, które lądują na stole jednocześnie. Co ciekawe, na śniadania przyrządzane są dania z makaronem. Oprócz tego, możesz spróbować potrawy z ryb oraz owoców morza.
Przykładowe dania:
Mohinga – to typowe poranne danie. Jest to rodzaj zupy rybnej z makaronem ryżowym, czasem z dodatkiem siekanej części łodygi bananowca. Jej skład różni się nieco w zależności od regionu Mjanmy: w Arakanie zupa doprawiona jest dużą ilością chilli w postaci pasty, serwowana jest w postaci makaronu posypanego przyprawami oraz podanych w osobnych miseczkach rybnego bulionu i pasty chilli; w Rangunie nie jest bardzo pikantna, a jej typowym składnikiem jest siekany rdzeń bananowca; w południowej Mjanmie ma gęstszą konsystencję, bulion zawiera kawałki świeżej ryby, często dodaje się też pomidory, alpinię, imbir oraz cebulki
Ngapi – to pikantna pasta ze sfermentowanej ryby (niekiedy z krewetek), jest ważnym składnikiem kuchni tzw. Dolnej Birmy. Nie nadaje się do spożycia na surowo, służy raczej jako dodatek lub przyprawa. Posiada wiele odmian, w zależności od rodzaju użytej ryby i innych dodatków
Gyin thohk – sałatka imbirowa z nasionami sezamu
Khauk swè thoke – sałatka z pszennego makaronu, suszonych krewetek, z dodatkiem kapusty i marchewki oraz dresingiem z oleju arachidowego, sosu rybnego i limonki.
Mont let saung – kulki tapioki z kleistym ryżem, tartym kokosem, prażonym sezamem i mleczkiem kokosowym
Ohn-no khao swè – kurczak w curry z pszennym makaronem w bulionie z mleka kokosowego, danie podobne do malezyjskiej Laksy i Chiang Mai Khao Soi
Sanwin makin – ciasto z kaszy manny z rodzynkami, orzechami i makiem
Shwe yin aye – galaretka z agaru z tapioką i sago w mleczku kokosowym
Lahpet thohk – danie mniejszości Szanów. Sałatka z piklowanych liści herbaty, smażonym groszkiem, orzechami, czosnkiem (również surowym), prażonym sezamem, pomidorem, zielonym chili, suszonymi krewetkami i konserwowym imbirem z dresingiem z oleju arachidowego, sosu rybnego i limonki
Banana pudding – danie mniejszości Mon. Deser z gotowanych bananów w mleczku kokosowym z cukrem.
Zagrożenia w Mjanmie, czyli na co uważać?
Jak większość biednych krajów azjatyckich, może poszczycić się on niską przestępczością, oczywiście zdrowy rozsądek nie zaszkodzi. Próby kantów i oszustw są głownie motywowane biedą i ubóstwem mieszkańców. Zwykle turyści płacą o wiele więcej za te same produkty czy usługi niż mieszkańcy.
Pamiętaj, że Mjanma to kraj pełen ludzi o różnym pochodzeniu etnicznym oraz różnego wyznania. W niektórych miejscach możesz spotkać się z konfliktami na tym tle.
Przestępczość pospolita dotyka głównie miejscowości turystyczne, zdarzają się tu drobne kradzieże, dlatego warto dokumenty i pieniądze schować trochę głębiej.
Staraj się też nie poruszać się po zmroku, zwłaszcza w starych centrach miast. Nie chodzi tu o przestępczość, ale o niedoświetlenie ulic i wątpliwą jakość chodników. Możesz sobie zrobić krzywdę, jeśli nie będziesz mieć latarki.
Czego nie robić w Mjanmie?
Pamiętaj, że nie wolno ci wwozić i wywozić miejscowej waluty. Jedyne co możesz, to zamienić ją na bony płatnicze, które przy wyjeździe możesz zamienić na wymienialną walutę, jednak tylko wtedy kiedy opiewają na kwotę wyższą niż 300 USD.
Chcesz zabrać Buddę ze sobą? Jeśli Budda nie został wykonany przez rzemieślnika, będziesz musiał postarać się o zgodę władz państwa. W przeciwnym razie Buddę będzie trzeba zostawić w Birmie.
Bardzo surowo karany jest handel i przemyt narkotykami, jeśli zostaniesz przyłapany, może ci grozić nawet kara śmierci.
Również surowo karane jest obrażanie uczuć religijnych, na przykład, gdy nosisz wizerunek Buddy w niewłaściwy sposób lub gdy nietaktowanie zachowujesz się w pagodach i klasztorach. Pamiętaj, by wejść do miejsc świętych musisz być ubrany, odkryte ramiona i szorty są niedozwolone.
Mjanma, to nie jest tolerancyjny kraj dla homoseksualistów. Za przyłapanie takich osób grozi czasowe pozbawienie wolności, w niektórych przypadkach może zostać zasądzone nawet dożywotnie pozbawienie wolności.
To trzeba zobaczyć
Jezioro Inle – na tym jeziorze znajduje się prawdziwe miasto, a w nim domy na palach, szkoły, przychodnie, świątynie. Najlepiej oglądać je z łodzi. Warto zacząć jak najwcześniej rano, gdy temperatury jeszcze nie doskwierają. Wtedy też można zobaczyć rybaków wracających z nocnych połowów.
Bagan – to chyba najpiękniejsze miejsce w Birmie. Na dość małej przestrzeni znajduje się ponad 2000 świątyń w wielu różnych stylach i rozmiarach. Całość robi piorunujące wrażenie. Aby wszystko zobaczyć, warto wypożyczyć rower. Koszt biletu to ok. 10 USD i jest on ważny przez cały czas.
Yangon – tu warto skierować swoje stopy do ogromnej świątyni Shwedagon Paya, w której modli się zawsze wielu pobożnych Birmańczyków. Świątynia jest pełna złota i przepychu, co dosyć mocno kontrastuje z resztą miasta i statusem zamożności wielu Birmańczyków.
Okolice Mandalay – Amarapura, Sagaing, Inwa, U Bein’s Bridge – te miejsca możesz odwiedzić w ciągu jednego dnia. Amarpura to buddyjski klasztor, w którym codziennie rano można zobaczyć tysiąc mnichów przy wspólnym śniadaniu. Sagaing, to świątynne wzgórze. Inwa, to zabytkowe budowle, a U Bein’s Bridge – najdłuższy na świecie most z drzewa tekowego (tu najpiękniej jest o zachodzie słońca).
Park Narodowy Kakaborazi – to obszar chroniony wokół najwyższej góry tego kraju Kakaborazi, która liczy 5 881 m n.p.m. Jeśli lubisz wspinaczkę, docenisz jej położenie. Dla szukających nietypowych roślin i zwierząt polecamy spacery, na których znajdziesz okazy, niespotykane nigdzie indziej, np.: takin, musk deer (połączenie piżmowca z jeleniem), niebieska owca czy mundżak. A jeśli szukasz doznań kulturowych, to możesz je zgłębić z mniejszościami etnicznymi (Rawang, Lisu, Myanmarczyko-Tybetańczycy) zamieszkującymi tereny parku.
Myaing Hay Wun Park Słoni – park ma na celu ochronę słoni, ale nie tylko. W parku znajdziesz też wiele innych gatunków zwierząt, choćby: gaur, banteng azjatycki, mundżak, złoty paw i wiele innych. Na terenie parku możesz wędkować, obserwować ptaki i generalnie spacerować w poszukiwaniu znajdujących się tu zwierząt.
Pamiątki z Birmy, co przywieźć z podróży
Wyżej pisaliśmy o tym, czego lepiej nie zabierać z Birmy, teraz przyszła kolej na to co można. Największy wybór pamiątek znajdziesz na targu w pobliżu jeziora Inle (drewniane głowy Buddy, obrazki ze scenami z jego życia, przedmioty z brązu) oraz przed świątyniami w Baganie. Można tam kupić obrazki namalowane na płótnie z podkładem z piasku. W kilku innych miejscach znajdziesz też ręcznie robione kukiełki przedstawiające różne postacie.
Podstawowe informacje:
Waluta: Oficjalną walutą Mjanmy jest kyat birmański (MMK). Jednak tą walutą można posługiwać się tylko na terenie państwa. Zapłacisz nią m.in. za jedzenie, transport i pamiątki. Za resztę np. hotel, bilety kolejowe i wstępy trzeba płacić dolarami. Bankomaty i możliwość płacenia kartą dostępne są raczej w dużych miastach (Rangun), wybranych hotelach i centrach turystycznych. Zawsze możesz posługiwać się dolarami, zadbaj by były raczej nowe i nie nosiły zbyt dużych śladów zużycia bo nikt ich nie przyjmie.
Internet: Dostęp jest bardzo utrudniony ale w hotelach zwykle znajdziesz łącze. W niektórych miastach, gdy braknie prądu, Internet można włączyć tylko gdy zostanie odpalony generator, za to trzeba zapłacić podwójnie.
Kontakt telefoniczny: Zapomnij o używaniu telefonu komórkowego. Jedyna możliwość na kontakt telefoniczny to tzw. stoiska telefoniczne, gdzie za minutę połączenia do Europy trzeba zapłacić ok. 5 USD.
Ważne telefony w Mandalay: 199,95-2-36871, 36974 – policja; 95-2-39001~5 – pogotowie; 191,95-2-21091 – straż pożarna
Ważne adresy:
Ambasada RP w Bangkoku
100/81-82, Vongvanij Building B, 25th Floor
Rama 9 Road, Huaykwang District, Bangkok 10310, Thailand
Telefon: (00-662) 645 03 67, 645 03 68, 645 03 69
E-mail: bangkok.amb.sekretariat[at]msz.gov.pl
Ambasada Niemieckiej Republiki Federalnej w Rangunie
9 Bogyoke Aung San Museum Road
Bahan Township 11201 Yangon
Telefony: +95 1 54 89 51, (52), (53)
Tel. alarmowe: +95 9 50 23 209, (208)
Ściągnij przewodnik po Mjanmie w formacie pdf.
Dzięki temu zawsze już będziesz go miał pod ręką!
Kliknij Tutaj
Źródła:
msz.pl
myanmartourism.org